Wat is balans werk-privé

Een balans impliceert dat er evenveel gewicht is voor ons privéleven als voor ons werk. Maar is dat haalbaar? Met een vijfdaagse werkweek, constante digitale bereikbaarheid en de grenzen tussen werk en thuis die steeds vager worden, lijkt het voor velen een uitdaging.

Tijdens werkuren nog snel een vakantie regelen of een nieuwe babysit zoeken omdat de vaste ziek is. ’s Avonds na het eten toch nog je laptop openklappen om een verslag af te werken.

We wisselen voortdurend tussen rollen: medewerker, ouder, partner, zus, mama … en alles loopt in elkaar over. Niet gek dat die balans wankelt.

Werk-thuis en thuis-werk interferentie

De grenzen tussen werk en privé vervagen. We spreken van "werk-thuis interferentie" wanneer werkdruk of lange uren je privéleven beïnvloeden. Denk aan vermoeidheid, prikkelbaarheid of het gebrek aan tijd voor vrienden en gezin.

Omgekeerd is er "thuis-werk interferentie" wanneer privé-uitdagingen (zoals zorgen, conflicten of drukte thuis) je functioneren op het werk bemoeilijken.

Wat maakt deze balans nu zo complex?

Een balans is gewoonweg heel erg genuanceerd en subjectief. Alleen jouw gevoel bepaald of je een balans ervaart of niet.

Persoonlijk weet ik dat mijn weegschaaltje meer richting ‘werk’ doorslaat wanneer mijn gedachten lijken blijven te gaan en ik in bed nog denk aan to do lijstjes of dingen die ik de volgende dag wil doen. Maar ook wanneer ik meer spanning ervaar in mijn lichaam.

Er zijn natuurlijk verschillende factoren die maken dat de balans vandaag de dag complex is. Op het niveau van de maatschappij (macro) weten we allemaal dat de digitalisering niet bijdraagt aan een betere balans. Daarbij draagt ook de prestatiemaatschappij waarin we leven niet bij aan een gevoel van 'het is goed genoeg'.

We worden collectief geconditioneerd om te doen, te produceren, te presteren. Stilstaan voelt soms als falen. ‘Druk’ is een statussymbool geworden, en zelfs onze vrije tijd vullen we vaak met taken, doelen of sociale verplichtingen.

Op mesoniveau, het niveau van de organisatie of het werk, zien we ook uitdagingen. Denk aan onduidelijke grenzen rond bereikbaarheid, een cultuur waarin overwerken de norm is of het idee dat je altijd beschikbaar moet zijn ‘voor het team’. En dan hebben we het nog niet over functies waarin de werkdruk structureel hoog is, zoals in de zorg of het onderwijs.

Op microniveau, jouw persoonlijke situatie, spelen nog eens talloze andere factoren mee: zorg voor kinderen of ouders, mentale of fysieke gezondheid, perfectionisme, financiële stress, relatieproblemen... De weegschaal die balans moet brengen, krijgt dus nogal wat gewicht te verduren.

Goal conflict: de strijd tussen doelen

Je inbox zit vol, er liggen nog vijf taken te wachten, maar je weet dat je eigenlijk een pauze nodig hebt. Wat doe je? Welkom in het fenomeen van "goal conflict": de strijd tussen twee doelen die je allebei belangrijk vindt.

Zodra we goal conflict ervaren, willen we verantwoording afleggen, naar onszelf of anderen. We zoeken rationele redenen om een keuze te rechtvaardigen. En dan wint werk het vaak, omdat het concreet is: een afgerond project, een lege inbox, een vinkje op je lijst.

De voordelen van rust zijn minder tastbaar. Minder stress, meer energie of tevredenheid zijn moeilijker te meten.

Dus... Bestaat de work-life balance?

Misschien bestaat er geen perfect evenwicht? We kunnen ons leven immers niet opdelen in keurig afgebakende blokken ‘werk’ en ‘privé’. Misschien gaat het meer over ritme dan balans.

Het begint met het besef dat werk, hoe belangrijk ook, slechts één van je rollen is. Je hebt meerdere rollen en je zet deze dynamisch in doorheen de uren van de dag.

Tips

Uiteraard is dit geen magische formule, maar wel een paar handvaten die bij mij (en anderen) helpen:

Begrens je tijd

Je bent niet minder toegewijd als je je laptop om 17u dichtklapt. Je stelt gewoon gezonde grenzen.

Digitaliseer met mate

Zet je notificaties uit, gebruik je out-of-office ook eens buiten vakanties, en durf de telefoon stil te zetten.

Sluit je dag bewust af

Noteer je to do’s voor morgen, rond je werkdag af met een kort ritueel (zoals een wandeling of een ademhalingsoefening).

Spreek erover

Balans creëren is ook een collectief proces. Bespreek je grenzen en struggles met collega’s of leidinggevenden. Grote kans dat zij met dezelfde vragen zitten.

Rust is je superkracht

Echt. Een uitgeruste geest is creatiever, sneller en veerkrachtiger.

Voel je je vaak geleefd? Alsof je probeert te jongleren met werk, gezin, jezelf…?

Bij Zinder ben je welkom voor loopbaanbegeleiding om opnieuw balans te vinden tussen werk en privé.

Samen kijken we naar hoe je je tijd nu verdeelt, wat jou belemmert en wat je nodig hebt om weer meer rust en ruimte te ervaren.

In kleine stappen, op jouw tempo, bouwen we aan een evenwicht dat bij je past.